WATERZUIVERING

1. Koken

De meest eenvoudige methode om water te zuiveren is door het te koken. Het nadeel hiervan is echter dat zwevende deeltjes (plantjes, modder) achterblijven en dat het erg veel brandstof kost. Voor de lichtgewicht reiziger is deze methode dan ook meestal niet geschikt.

2. Chemisch

Na koken, is chemische filtratie de makkelijkste manier om een deel van de verontreiningen weg te halen.

• Hadex
  
  Chemisch zuiveren blijft beperkt tot zuivering met jodium of chloride, waarvan alleen de laatstgenoemde in Nederland voor dit doel mag worden verkocht. Waterzuiveringstabletten mogen niet meer in Nederland worden verkocht. Als alternatief verkoopt de Zwerfkei chloride onder de naam Hadex chloordruppels (natriumhypochloriet-oplossing). Dit zijn chloordruppels die werken tegen protozoa, een aantal bacteriën en virussen. Doordat het niet voldoende werkzaam is tegen alle soorten bacteriën is Hadex niet geschikt om oppervlaktewater mee te zuiveren.
  
  De dosering van Hadex is één druppel per glas water, of vijf druppels op één liter water. Houdt u rekening met een inwerktijd van 30 minuten. Smaakjes die ontstaan door jodium of chloride worden grotendeels verwijderd door het water te filtreren door een filter met actieve kool, dat allerlei chemicaliën kan opnemen. Ook wordt wel eens wat citroensap toegevoegd na het gebruik van Hadex; dit neutraliseert de chloorsmaak enigszins. Zilver wordt ook wel gebruikt voor dit doel, maar dit gebruik is omstreden.
  
  
• Actieve kool
  
  Filters met actieve kool zijn de enige filters die chemische verontreiniging uit het water halen, doordat de chemicaliën zich binden aan het kool. Als u bijvoorbeeld als hulpverlener naar een gebied afreist, waar veel menselijke en industriële vervuiling is, dan heeft u een filter met koolstof nodig. Daarover hieronder meer.
  
  

3. Filtreren

Fysieke filters werken op basis van porie-grootte en dieptewerking van het filter: Het water wordt door de poriën van een filter gedrukt. Dit kan een keramisch - of kunststoffilter zijn. Keramische filters hebben als voordeel dat eventuele bacteriegroei aan de buitenkant weggeschuurd kan worden en dat het actieve koolelement vervangbaar is. Kunststoffilters kunnen met een extra kleine porie-grootte geproduceerd worden.

Een standaard filtermaat, die ook in de farmaceutische industrie wordt gebruikt is 0,2 micron. Hiermee worden alle protozoa en bijna alle bacteriën verwijderd (uitgezonderd B. dimunuta en de Leptospirea). Een filter van 0,3 micron is in principe ook al voldoende voor de meeste bacteriën. Een filter van 0,2 micron heeft in werkelijkheid echter een grotere porie-diameter: de werking berust niet zozeer op een zeefwerking, maar op dieptefiltratie. Dit brengt het probleem met zich mee dat bacteriën door het filter heen kunnen groeien. Sommige filters zijn hiertegen beschermd met een zilverlaag, maar over het algemeen is het zaak het filter na gebruik droog op te bergen.

Ongebonden virussen zijn helaas te klein om te filtreren (Hepatitis C bijvoorbeeld is slechts 30 nm) en moeten op een andere manier worden aangepakt. Dit kan bijvoorbeeld langs chemische weg met chloride of Hadex. Gelukkig hebben zogeheten gebonden virussen een gastheercel nodig (meestal in de vorm van een bacterie) en zult u met een filter van 0,2 of 0,3 µm de meeste virussen ook verwijderd hebben.

4. UV-licht

De laatste jaren is er, als alternatief voor de zware en onhandige koolstoffilter, een handzame en eenvoudige manier van filteren bijgekomen voor de buitensporter. Een filter op basis van ultraviolet licht is op moment van schrijven het goedkoopst bij aanschaf, het goedkoopst per liter gefilterd water en het meest eenvoudig in het gebruik.

UV-licht verwijdert de verontreiniging niet fysiek, maar vernietigt de DNA-structuur. Hierbij is het verstandig om vantevoren met een koffiefilter de zichtbare deeltjes weg te verwijderen. Daarna kunt u middels simpel roeren de DNA-structuur van de overgebleven bacteiën, virussen en protozoa verstoren. Het enige dat u met een UV-filter niet kan verwijderen zijn chemicaliën. Zwerfkei verkoopt voor de buitensporter modellen van Steripen, die handzaam en betrouwbaar zijn.